Các văn nghệ sĩ tiêu biểu của TP HCM 50 năm qua
Vừa qua, Đại diện Sở Nội vụ công bố danh sách 60 tên tuổi thuộc nhiều lĩnh vực, được đề cử cá nhân tiêu biểu trong sự nghiệp xây dựng, bảo vệ và phát triển TP HCM 50 năm qua. Nhạc sĩ Trịnh Công Sơn, “kỳ nữ” Kim Cương, Giáo sư Trần Văn Khê là ba trong bảy gương mặt ở mảng văn hóa – nghệ thuật.
***
Hồi Ký Nghệ Sĩ Kim Cương: Sống Cho Người – Sống Cho Mình
Vào giữa thập niên 1950, giới mộ điệu sân khấu kịch nghệ, cải lương miền Nam bùng nổ cái tên được giới Ký giả đề tặng “Kỳ Nữ” không ai khác chính là Nghệ Sĩ Kim Cương – Cô Đào Bi đa tài của nền “ẩm thực sân khấu” lúc bấy giờ và được đón nhận hết sức nồng nhiệt.
Kỳ nữ Kim Cương – vô hình chung, người nghệ sĩ cùng thời, dân chúng hay giới mộ điệu cô , tất thảy người ta có thể lờ mờ hiểu được rằng với cái tên “Kim Cương”, với cái nghiệp sân khấu gắn liền từ thuở còn nôi, chảy sâu trong từng thớ thịt dòng tộc, trong từng hơi thở, nét mặt biểu cảm hết sức “Dòng giống nghệ thuật”, vốn dĩ Kim Cương sinh ra để tiếp tục cái vượng khí “Kỳ nữ” của ”Gia Đình Nghiệp Hát”, tiếp tục mài giũa để trở thành “Cô Đào Bi Kiệt Xuất” trong thế giới của “Những Viên Kim Cương Sân Khấu”, để trở thành một Kim Cương, đơn thuần như chính cái tên Cô vậy.
Đã qua nhiều thập kỷ, giới mộ điệu sân khấu, có người sinh cùng thời, cũng có những thế hệ trẻ sau này, có người biết nhiều, cũng có người chỉ còn nghe đến những cái tên đã trở thành “Biểu Tượng” như “Lá Sầu Riêng”, đến “Trà Hoa Nữ” hay thậm chí là “Lan và Điệp” thì sẽ nghĩ ngay đến Kim Cương, như một phản xạ vô điều kiện. Và họ, vẫn chưa thôi tìm hiểu về một Nhân Vật như Cô – một Kỳ nữ Kiệt Xuất của sân khấu miền Nam lúc bấy giờ. Đề tài khai thác một cách sâu sắc nhất về cuộc đời của những Nghệ Sĩ Đi Cùng Năm Tháng như Cô vẫn luôn và sẽ là những đề tài không hồi kết.
Với Kim Cương cũng thế, ở đâu đó, người ta vẫn muốn tìm hiểu ở Cô về “Tuổi Thơ Nghiệt Ngã”, Về “Sân Khấu và Cuộc Đời”, “Những Con Người Trong Đời” Cô và hơn hết là những ý niệm đúc kết từ Nghiệp Đến Đời, về “Sống và Yêu” ở cái ngưỡng cửa chín muồi nhất của cuộc đời Người Nghệ Sĩ – Người có Trái Tim nhạy cảm nhất Hành Tinh. Và như một phép mầu, tất thảy những gì công chúng tò mò, đều được sắp xếp tinh gọn trong 4 phần của cuốn Hồi Ký, rất “bùi” như chính cá tính sân khấu và giọng ca chuẩn mực của Cô Đào được mệnh danh “Kỳ Nữ”
“Sống cho Người, Sống cho Mình” – Hai ý niệm tạ ơn đời, hai vế đối xứng, hài hòa cho 1 kiếp người.
***
Nhạc sĩ Trịnh Công Sơn (1939-2001) là tác giả lớn của nền tân nhạc, có lượng đĩa bán chạy hàng đầu. Ông để lại hơn 600 ca khúc, trong đó khoảng 236 bài hát được phổ biến. Nhạc Trịnh thấm đẫm chất triết lý, nhân văn, hồn hậu, nồng nàn, chứa đựng tình yêu dành cho con người, quê hương Việt Nam và ca ngợi hòa bình.
Âm nhạc của ông mang những suy nghiệm về thân phận, sự giao hòa giữa đạo và đời. Nhiều tình khúc của ông không chỉ nổi tiếng trong nước mà còn vươn tầm quốc tế, như đĩa nhạc Ngủ đi con – đạt hai triệu bản ở Nhật thập niên 1970. Ngoài viết nhạc, ông còn ghi dấu ở mảng mỹ thuật, được đánh giá là một trong những tài năng hội họa Việt cuối thế kỷ 20. (Theo VnExpress)
“Tâm tình với Trịnh Công Sơn” là tuyển tập tản văn, ghi chép lại những kỷ niệm, suy tư của Bửu Ý về Trịnh Công Sơn. Khắc họa chân dung Trịnh Công Sơn từ góc nhìn một người bạn thân thiết, cùng với giọng văn giàu chất trí tuệ, suy tưởng mà vẫn mềm mại, những trang sách của Bửu Ý có một sức hút riêng và làm người đọc tin cậy. Chúng ta có thể “gặp lại” Trịnh Công Sơn với đầy đủ chi tiết đời sống, tính cách, tâm trạng cùng những giá trị mà Trịnh Công Sơn để lại cho đời.
***
Giáo sư Trần Văn Khê (1921-2015) góp công sức giữ gìn và phát huy âm nhạc dân tộc. Những hoạt động giảng dạy, diễn thuyết không ngừng của ông suốt hơn 50 năm giúp nhạc dân tộc đi vào bản đồ âm nhạc thế giới. Sinh thời, ông đến 43 quốc gia và vùng lãnh thổ để thuyết trình và biểu diễn. Ông từng là thành viên của Viện Khoa học Pháp, Viện sĩ thông tấn Viện Hàn lâm châu Âu về Khoa học, Văn chương và Nghệ thuật, cũng như nhiều hội nghiên cứu âm nhạc quốc tế.
Ba tác phẩm này không chỉ là những câu chuyện kể, mà còn là những dòng tâm huyết, chất chứa cả một đời say mê và cống hiến cho nghệ thuật. Trong từng trang sách, ta thấy những nỗi niềm, những khát khao, và cả những trăn trở của những con người đã dành trọn trái tim cho văn hóa nước nhà. Đọc những tác phẩm ấy, ta không chỉ hiểu hơn về hành trình của họ, mà còn cảm nhận được hơi thở của một thời đại, của những giấc mơ đẹp đẽ và lý tưởng cao quý. Đó không chỉ là những ký ức để hoài niệm, mà còn là ngọn lửa truyền cảm hứng, nhắc nhở ta về giá trị của sự tận tâm, tình yêu và trách nhiệm với di sản văn hóa dân tộc.
