Những “mùa xuân vắng lặng” của tự nhiên và con người
Mùa Xuân Vắng Lặng – Mùa Thu Chết Chóc Của Chiến Tranh Việt Nam của Patrick Hogan không chỉ là một cuốn hồi ký, mà còn hé lộ những sự thật gây sửng sốt về hậu quả lâu dài của chất độc màu da cam mà chính phủ Hoa Kỳ đã rải lên miền Nam Việt Nam, để lại những di chứng nghiêm trọng cho cả binh lính Mỹ lẫn người dân Việt.
Từ tiêu đề sách, có thể thấy Patrick Hogan muốn nhấn mạnh đề tài chất khai quang, vốn lấy cảm hứng từ tác phẩm Mùa Xuân Vắng Lặng của nhà hoạt động vì môi trường Rachel Carson. Đây được cho là một trong hai tác phẩm có sức ảnh hưởng lớn lên thế giới khoa học kỹ thuật, môi trường sinh thái, tự nhiên (tác phẩm còn lại là Nguồn Gốc Các Loài của Charles Darwin).
Từ đầu những năm 1950, Rachel Carson đã bắt đầu viết về ảnh hưởng của con người đối với môi trường, và của ô nhiễm môi trường (gây ra bởi con người qua sự tiêu thụ thừa mứa, lạm dụng chất hóa học, hay các hành vi hủy diệt sinh thái) đối với tất cả sinh vật trên Trái Đất. Tác phẩm của bà khơi mào cho phong trào bảo vệ môi trường nói chung và thúc đẩy phong trào phản đối chất khai quang (gồm chất độc da cam) và vũ khí hóa học trong chiến tranh ở Việt Nam nói riêng.
Patrick Hogan đặt tên hồi ký của ông dựa trên tựa cuốn Mùa Xuân Vắng Lặng, còn tác giả của Mùa Xuân Vắng Lặng là Rachel Carson thì lại đặt tên sách của bà dựa trên hai câu thơ trong bài La Belle Dame sans Merci (Người đẹp không độ lượng) của John Keats: “Cỏ bên hồ héo khô, tàn úa / Và chim trời chẳng thiết hót ca” (“The sedge has wither’d from the lake / And no birds sing”). Hình ảnh cỏ cói khô quắp héo hon bên hồ lại gợi lên hình ảnh “mùa thu chết chóc” mà Hogan tả trong hồi ký. Thiết nghĩ, đó cũng như là vòng tuần hoàn con người-môi trường-con người mà Carson đã muốn nhắc nhở nhân loại vậy.
