Nguyễn Hiến Lê: Cuộc Đời Và Tác Phẩm

Tác phẩm viết về ông Nguyễn Hiến Lê, tự nó cũng có nhiều điểm đáng nói. Có lẽ từ trước đến nay ở xứ ta chưa bao giờ người ta viết về một tác giả đương còn sống một cách đầy đủ, tường tận đến thế. Bộ sách của ông Châu Hải Kỳ gồm cả hai phần, thân thế và sự nghiệp Nguyễn Hiến Lê, in ra có thể được ba bốn trăm trang. Đối với các danh gia các thời trước, trong lịch sử văn học nước ta, hình như cũng chưa có bộ truyện ký nào dày hơn. Nhưng ông Châu Hải Kỳ không phải chỉ viết nhiều. Ông còn viết kỹ. Trước khi viết về Nguyễn Hiến Lê, ông Châu chưa quen biết ông Nguyễn. Kẻ Nam người Trung, chưa biết người, chưa biết về quê nhau; chỉ bằng vào sự tìm hiểu qua các tác phẩm của ông Nguyễn mà ông Châu Hải Kỳ có thể giới thiệu với chúng ta những nét thật linh động về quê quán, về cảnh nhà, về những người thân của ông Nguyễn, như các cụ thân phụ, thân mẫu, như bà ngoại của ông Nguyễn v.v...

Tác phẩm của ông Nguyễn Hiến Lê tới nay đã được một trăm nhan đề. Phải đọc kỹ ít nhất là một nửa số đó, và đọc phớt qua một nửa kia, rồi mới có thể viết về ông được. Nội công việc đó cũng đủ tốn công lắm rồi. Đọc xong, ghi chú xong, ông Châu Hải Kỳ bỏ ra hai năm nữa để viết, viết tận lực. Nghị lực, sức kiên nhẫn của ông thực đáng phục.

Không phải ông Châu Hải Kỳ viết được kỹ chỉ vì có công, mà còn vì ông thực lòng mến mộ ông Nguyễn, lại còn vì ông rất tinh tế.

Thật vậy, có những tác phẩm về ngữ pháp Việt Nam, về triết học Trung Quốc, ông Nguyễn hợp soạn với các nhà văn khác (ông Trương Văn Chình, ông Giản Chi v.v...); đọc những tác phẩm ấy ông Châu Hải Kỳ đôi chỗ đã tế nhị nhận được đâu là phần góp công của ông Nguyễn. Nếu không thực lòng yêu tác giả, hoặc nếu chỉ yêu mà không tinh thì đâu có thể làm được như thế?

(Trích Thay Lời Tựa "Nguyễn Hiến Lê Cuộc Đời Và Sự Nghiệp")

Thông tin tác giả

Châu Hải Kỳ sinh (1920 - 1993) tên thật là Võ Văn Côn. Quê Quảng Nam, sinh tại Quảng Ngãi. Thuở nhỏ học ở Quảng Ngãi, Huế, tốt nghiệp Tú tài Pháp Việt. Sau năm 1945 dạy Bình dân học vụ. Từ năm 1954 dạy Việt văn tại Nha Trang. Tác giả nhiều khảo luận về văn chương Việt Nam. Từng cộng tác với các tạp chí: Bách Khoa, Văn, Sinh lực, Giáo dục Phổ thông, Tân Văn...