1000 Bộ Não - Lý Thuyết Mới Về Trí Tuệ Con Người

"1000 bộ não" là cuốn sách khoa học đại chúng của tác giả Jeff Hawkins, nhà khoa học thần kinh nổi tiếng người Mỹ. Cuốn sách trình bày lý thuyết mới về trí tuệ con người dựa trên cấu trúc và hoạt động của não bộ, đồng thời đề xuất hướng đi cho sự phát triển của trí tuệ nhân tạo trong tương lai.

Tác giả không chỉ trình bày những kiến thức khoa học phức tạp một cách dễ hiểu mà còn đan xen những câu chuyện thực tế, ví dụ sinh động và những suy luận logic để giúp người đọc hình dung rõ ràng hơn về cách thức hoạt động của bộ não.

Điểm nhấn của cuốn sách nằm ở việc Jeff Hawkins đề xuất một lý thuyết mới về trí tuệ con người, dựa trên mô hình "neocortex tầng" do chính ông phát triển. Theo lý thuyết này, bộ não con người được ví như 1000 bộ não nhỏ, mỗi bộ não nhỏ chịu trách nhiệm cho một chức năng riêng biệt.

Lý thuyết này giúp giải thích nhiều bí ẩn về trí tuệ con người, từ cách thức học tập, ghi nhớ, tư duy đến khả năng sáng tạo và ý thức.

Cuốn sách có những ưu điểm là:

• Nội dung khoa học được trình bày một cách dễ hiểu, logic và hấp dẫn.
• Sử dụng nhiều ví dụ thực tế và hình ảnh minh họa sinh động.
• Đề xuất một lý thuyết mới mẻ và đầy hứa hẹn về trí tuệ con người.
• Kích thích tư duy và khơi gợi niềm đam mê khám phá khoa học.

NỘI DUNG CUỐN SÁCH 1000 BỘ NÃO

Nội dung sách được chia thành 03 phần chính:

Phần 1: Hiểu biết mới về não bộ

Dù đã có những tiến bộ vượt bậc trong nhiều năm qua, khoa học thần kinh vẫn là lĩnh vực tạo ra nhiều câu hỏi hơn là câu trả lời. Chúng ta biết rằng não kết hợp các cảm giác đầu vào từ khắp nơi trên cơ thể thành một nhận thức duy nhất, nhưng không biết bằng cách nào. Chúng ta nghĩ bộ não có thể “tính toán” theo một nghĩa nào đó, nhưng chẳng thể nói chắc những phép tính đó là gì. Chúng ta tin rằng bộ não được tổ chức theo hệ thống phân cấp, với các phần khác nhau phối hợp hoạt động để tạo nên một mô hình duy nhất của thế giới, nhưng chúng ta không thể giải thích những phần đó được phân biệt như thế nào hay cộng tác với nhau ra sao.

Jeff Hawkins lập luận rằng rất khó trả lời các câu hỏi về bộ não vì bức tranh cơ bản của chúng ta về cách thức hoạt động của bộ não là sai. Từ đó, Hawkins mang đến một cách tiếp cận hoàn toàn mới đối với bộ não, với những hàm ý đáng kinh ngạc.

Theo “Thuyết Ngàn não về trí tuệ” của Hawkins, bộ não của chúng ta được tổ chức thành vô số đơn vị tính toán riêng lẻ, được gọi là các cột vỏ não. Tất cả các cột này đều xử lý thông tin từ thế giới bên ngoài theo cùng một cách và mỗi cột xây dựng một mô hình hoàn chỉnh về thế giới. Nhưng vì mỗi cột có những kết nối khác nhau với phần còn lại của phần thân nên mỗi cột có một hệ quy chiếu duy nhất. Não sắp xếp tất cả những mô hình đó bằng cách tiến hành bỏ phiếu. Do đó, công việc cơ bản của bộ não không phải là xây dựng một ý nghĩ đơn lẻ mà là quản lý hàng nghìn suy nghĩ riêng lẻ mà nó có ở mọi thời điểm.

Với góc nhìn mới đầy thuyết phục này, Hawkins có thể đánh giá lại một số vấn đề hóc búa nhất của khoa học thần kinh, như tại sao cảm giác đau cần phải đau đớn mới hữu ích, làm sao chúng ta có thể hiểu rằng quan điểm của chúng ta về một vật thay đổi khi chúng ta di chuyển xung quanh nó và tại sao chúng ta có thể có ý thức nhưng các phần riêng lẻ của cơ thể chúng ta thì không.

Phần 2: Trí tuệ máy

Phần nội dung chính tiếp theo bàn đến cách mà hiểu biết mới về trí thông minh có thể dẫn đến AI thực sự thông minh. Hawkins lập luận rằng AI ngày nay không thông minh. Trí tuệ thực sự đòi hỏi máy móc phải học mô hình thế giới giống như tân vỏ não. Ông cũng giải thích lý do trí tuệ máy không phải một rủi ro hiện sinh như nhiều người vẫn nghĩ. Theo ông, trí tuệ máy sẽ là một trong những công nghệ có lợi nhất mà con người từng tạo ra. Giống như mọi công nghệ khác, sẽ có những người lạm dụng nó, và ông lo lắng về điều đó nhiều hơn về bản thân AI. Theo những phân tích của Hawkins, bản thân trí tuệ máy không phải là rủi ro hiện sinh và ông tin rằng lợi ích sẽ lớn hơn nhược điểm rất nhiều.

Phần 3: Trí tuệ con người

Trong phần 3, Hawkins xem xét những rủi ro cố hữu liên quan đến trí tuệ và kết cấu bộ não của con người. Từ đó, ông thảo luận về các phương án khác nhau mà chúng ta có thể theo đuổi để tăng cơ hội tồn tại. Tác giả bàn đến các sáng kiến và đề xuất hiện có, bằng cách xem xét chúng qua lăng kính của lý thuyết về não bộ, đồng thời phân tích các ý tưởng mới mà theo ông là nên được xem xét.

MỘT SỐ ĐÁNH GIÁ VỀ CUỐN SÁCH

“1000 bộ não phù hợp với những người không phải là chuyên gia, có ít nền tảng về khoa học não bộ hoặc khoa học máy tính. Nó chứa đầy những hiểu biết thú vị về cấu trúc của bộ não và những manh mối hấp dẫn về tương lai của máy móc thông minh. Trong lời tựa, nhà sinh vật học tiến hóa huyền thoại Richard Dawkins nói rằng cuốn sách ‘sẽ biến trí óc bạn thành một cơn lốc quay cuồng với những ý tưởng đầy thú vị’. Tôi đồng ý với điều đó.”

— Bill Gates

“Ðừng đọc cuốn sách này trước khi đi ngủ. Nó chẳng đáng sợ và cũng không gây ác mộng đâu. Nhưng nó gây phấn khích tột độ và sẽ biến trí óc bạn thành một cơn lốc quay cuồng với những ý tưởng đầy thú vị, và thay vì đi ngủ, bạn sẽ muốn chạy đi kể ngay cho ai đó. Chính tôi, người viết lời tựa cho cuốn sách, là ‘nạn nhân’ của cơn lốc này, và tôi hy vọng rằng các bạn cũng thấy vậy.”

 — Richard Dawkins

“1000 bộ não đưa chúng ta vào cuộc hành trình từ quá trình tiến hóa của bộ não đến sự tuyệt chủng của loài người. Trong suốt quá trình, Hawkins mô tả rất hay về giải phẫu thần kinh và những khám phá mang tính bước ngoặt trong khoa học thần kinh… Hawkins khiến người đọc không ngừng hứng thú.”

— New York Times Book Review

“1000 bộ não thể hiện một cách hùng hồn mục tiêu cuối cùng của hàng nghìn nhà khoa học: hiểu được cơ chế hoạt động của tâm trí con người. Jeff Hawkins sử dụng mạch văn nhanh nhưng hết sức rõ ràng để đưa ra cái nhìn tổng quan và dễ tiếp cận về một lý thuyết về trí thông minh của con người – một lý thuyết hẳn sẽ rất hữu ích trong tương lai.”

— Michael Hasselmo, Giám đốc Trung tâm Khoa học thần kinh Hệ thống, Đại học Boston

Thông tin tác giả

Jeff Hawkins là doanh nhân, nhà khoa học, kỹ sư và nhà phát minh người Mỹ. Ông là đồng sáng lập của Numenta, một công ty nghiên cứu tập trung vào lý thuyết não bộ và AI.

Trước đó, ông thành lập Viện Khoa học thần kinh Redwood, nơi tập trung tìm hiểu vỏ não mới. Ông cũng thành lập hai công ty điện toán di động là Palm và Handspring, đồng thời là kiến trúc sư của nhiều sản phẩm điện toán như điện thoại thông minh PalmPilot và Treo.