Cuộc Đời Ngoài Cửa (Sách đoạt giải Tiểu thuyết Việt Nam Hội Nhà Văn)

Trong vai một người viết tiểu thuyết, Nguyễn Danh Lam hẳn là mẫu nhà văn không thích, thậm chí rất dị ứng, việc cưng nựng chiều chuộng các nhân vật của mình. Từ những “Bến vô thường”, “Giữa vòng vây trần gian”, đến “Giữa dòng chảy lạc”, đã là thế. Và rồi đến cuốn tiểu thuyết mới nhất này, vẫn là thế.

Nguyễn Danh Lam không thèm hạ cố ban cho nhân vật một danh tính rõ ràng. Cũng rất hiếm khi nhà văn gắn cho họ những nét phẩm chất tính cách hoặc những năng lực cá nhân trên mức trung bình. Đã vậy, anh lại hay đẩy các nhân vật vào những cảnh huống trớ trêu, những trạng thái sinh tồn nếu không bi đát thì cũng dở khóc dở cười. Điều, vừa quan trọng lại vừa oái oăm, là ở chỗ: trong những cảnh huống những trạng thái ấy, các nhân vật của Nguyễn Danh Lam luôn có một sự tự nhận thức, thường trực và đầy ám ảnh, về cái bất túc và bất lực của mình…

Ở cuốn tiểu thuyết mới nhất này, Nguyễn Danh Lam cho nhân vật chính “lên đường”, làm một chuyến du lịch bụi cùng với cô con gái cả ngày chỉ biết dán mắt vào chơi game trên điện thoại di động và luôn miệng kêu than. Sau lưng họ, là một gia đình rạn nứt. Trước mặt họ, là những khúc rẽ bất ngờ, những đứt gãy nhân sinh còn tồi tệ hơn gấp bội.

Nguyễn Danh Lam đã kể những chuyện ấy, một cách bình thản và đầy tiết chế.

Nhà phê bình NGUYỄN HOÀI NAM

Trích đoạn

Trong ánh chiều, những ngôi nhà sàn loi lẻ vụt qua bên cửa xe. Ông thấy bóng mấy đứa trẻ lao từ nhà ra đường đứng dòm lên, nhập nhoạng và đen đúa. Đặc biệt, ông ấn tượng với những cặp mắt ngước nhìn ấy, dường như chúng long lanh hơn mắt những đứa trẻ bình thường nơi đô thị, nhưng pha trong đó là nét u ẩn và ngơ ngác lạ kỳ. Họ sống ra sao giữa chốn hoang vắng xa xôi này? Những kiếp dài nối mãi. Song, ông bần thần, cũng chẳng biết mình hạnh phúc hơn hay họ hạnh phúc hơn.