Đứa Con Muộn

“Người thầy giáo, cũng như bác sĩ phẫu thuật , không được phạm lỗi lầm. Mặc dù bệnh tật về đạo đức không dẫn đến cái chết về thể xác.”
(Anatoly Alexin)

Với danh hiệu là “nhà văn tuổi trẻ”, Alexin đưa đến cho người đọc những tác phẩm truyện vừa với giọng văn hồn nhiên, hài hước, yêu đời hệt như lứa tuổi thanh thiếu niên nhưng lại không thiếu các nút thắt đầy thú vị, kịch tính đủ sức hấp dẫn cả người lớn. Và đằng sau những câu chuyện đó, những câu chuyện xoay quanh thế hệ trẻ nói riêng và con người, xã hội Xô Viết nửa sau thế kỷ XX nói chung; là những bài học triết lý sâu sắc, giàu ý nghĩa. Những đạo lý sâu sắc đó không chỉ dành cho trẻ em hay những cô cậu tuổi teen mà cả những người lớn cũng cần biết, biết để sống tốt hơn và quan trọng hơn là để yêu thương đúng cách, để thấu hiểu con, đặc biệt là những đứa trẻ đang ở độ tuổi vị thành niên vốn cần rất nhiều sự quan tâm, thấu hiểu và cần có cách đối xử tôn trọng, tinh tế.

Như bài học mà một cô giáo giỏi và nổi tiếng tận tâm, nghiêm khắc, công bằng đã về hưu với 35 năm kinh nghiệm giảng dạy chiêm nghiệm ra được đó là phải tôn trọng sự khác biệt về cá tính của từng học sinh, từng con người thay vì ép tất cả theo cùng một khuôn phép mà một thiên tài độc ác - một học sinh đặc biệt đã dạy cho cô trong Người thứ ba ở hàng thứ năm... Thật may là bà đã kịp nhận ra điều đó khi vừa “bắt tay” vào “sự nghiệp dạy học cuối đời” của mình với cô cháu gái đầy cá tính. Còn trong truyện Đứa con muộn, cậu con “mọn” Lenka được cả bố mẹ và chị gái “đợi” suốt 16 năm nên khi cậu ra đời, họ bắt đầu thể hiện một tình yêu, sự quan tâm khiến cho đứa bé đó muốn chạy trốn đến tận cùng thế giới, hay còn xa hơn thế nữa. Nhưng Lenka không vì thế mà trở nên hư hỏng hay có những hành động tiêu cực phản kháng lại người thân, cậu bé hiểu được tình cảm mọi người dành cho mình và luôn cố gắng trở thành một người trưởng thành với những suy nghĩ, hành động rất đàn ông, rất người lớn để chăm lo cho bố mẹ và giúp chị gái tìm được tình yêu của đời mình.

Những câu chuyện với những nhân vật, tình huống khác nhau nhưng đều nói về những tình yêu thương có phần thái quá và vô tình khiến cho người được yêu thương cảm thấy tù túng, gò bó hơn là hạnh phúc. Trong đời sống ngày càng phức tạp và bận rộn, những tình thương sai cách như thế này dường như ngày càng nhiều hơn. Những người làm cha mẹ luôn thương con vô bờ bến nhưng hoặc là không có thời gian để lắng nghe con, hoặc là quá chăm bẵm, bảo bọc đến mức khiến trẻ không thể thoải mái phát triển bản thân... là một trong những vấn đề nan giải trong xã hội hiện nay.