Nửa Gánh Suy Tư... - Hành Trang Cần Thiết Cho Các Bạn Trẻ Sắp Bước Vào Đời (Tái bản năm 2022)

Một ngày đầu năm 2010, trong khi tôi chỉ thỉnh thoảng viết vài bài báo ngắn, hoặc viết bài đăng trên các diễn đàn online, nói đủ thứ chuyện cho các bạn thành viên đọc và thảo luận thì một bạn nhắn tin nói: “Anh nên lập một tài khoản Facebook để viết bài, như thế sẽ có nhiều người được đọc những bài viết của anh hơn”. Tôi thấy hay và làm theo. Đó là lần đầu tiên tôi biết đến một thế giới mạng mới, nhiều tương tác và có mức độ tự do diễn đạt suy nghĩ của mình cao hơn rất nhiều so với việc viết bài cho các báo.

Từ đó đến nay đã 10 năm trôi qua. Xét trong chuỗi sinh hoạt của một đời người thì 10 năm chưa phải là dài, nhưng nếu chúng ta chịu khó suy tư tìm hiểu, nhất là đối với những ai ưa tự vấn lương tâm về mục đích sống của đời mình thì 10 năm là một khoảng thời gian đủ để ta trưởng thành về nhiều mặt. Huống chi như người ta thường nói: mười năm đầu của thế kỷ 21 có nhiều thay đổi hơn toàn bộ thế kỷ 20. Thập niên thứ hai của thế kỷ 21 càng thay đổi nhiều hơn thập niên thứ nhất. Đặc biệt với tôi, đó là quãng đời từ 40 đến 50 tuổi, cái tuổi chín chắn nhất của khả năng tiếp thu thì 10 năm vừa qua càng có nhiều ý nghĩa. Tôi đã học được vô số những điều hay bằng cả ba phương thức “học hỏi, trải nghiệm và quan sát”. Mười năm đời người trong tình hình đất nước và thế giới thay đổi quá nhanh đã không trôi qua uổng phí. Chúng ta đã có cơ hội để trải qua nhiều kinh nghiệm vui buồn. Những điều đã học miễn phí đó thường được tôi chia sẻ trên Facebook cho mọi người và một lần nữa, nhiều bạn đã nhắn tin, nói chuyện, tất cả đều khích lệ tôi viết cuốn sách này.

Tôi mang ơn nhiều người trên con đường nhân sinh đầy trắc trở. Mang ơn cha mẹ sinh thành, ơn anh em sống tình cốt nhục. Từ bạn bè thân thiết ngoài đời đến những người chỉ quen trên mạng vô danh, hầu như ai cũng đối xử tốt với tôi, đều giúp đỡ để tôi làm được những điều cần thiết. Và hôm nay, những dòng chữ đầu tiên này là lời tri ân riêng dành cho họ, trước khi đi vào nội dung chính của cuốn sách như một món quà chung cho tất cả mọi người.

Những điều các bạn sẽ được đọc trong cuốn sách này không xuất phát từ các công trình nghiên cứu khoa học lớn lao hay những cuộc thăm dò ý kiến đại chúng. Đây chỉ là những suy nghĩ chủ quan của riêng tôi, viết ra cho những ai muốn tham khảo có thêm một góc nhìn. Các bạn hãy đọc nó với một tư duy độc lập và một tâm trí mở rộng để tự xác định rõ hơn cho mình những điều trước đây còn thấy mơ hồ. Tôi định gói gọn nội dung cuốn sách này vào trong hai ý chính: Vấn đề tìm kiếm một Nhân sinh quan cho đời sống được có ý nghĩa, và vấn đề sử dụng Tiếng Việt sao cho giữ gìn được cái hay của nó.

Nhân sinh quan, quan niệm về kiếp người, là điều mà lẽ ra bất cứ học sinh trung học nào cũng đều có thể kịp trang bị cho mình trước khi kết thúc 12 năm học phổ thông. Nó như ngọn hải đăng trên biển, như tấm bản đồ mà nhờ đó các nhà hàng hải phiêu lưu chân trời góc biển có thể tìm được đường đi đúng. Đời sống con người từ lúc sinh ra đến lúc chết đi chắc chắn phức tạp và nhiều chông gai hơn một cuộc hải hành, thì làm sao ta có thể sống ổn mà không có một nhân sinh quan?

Tiếng Việt còn quan trọng hơn. Có gì giúp chúng ta giữ được bản sắc một người Việt Nam cho bằng nói trôi chảy thứ ngôn ngữ của nước Việt. Theo học giả Lâm Ngữ Đường thì “Tình yêu quê hương là cảm giác bồi hồi nhớ lại những món ăn ngon ngày xưa mẹ nấu”. Ông nói câu đó là nói chung cho tất cả mọi người trên thế giới bởi vì ông là một triết gia. Riêng với chúng ta thì có phải người mẹ ấy ngày xưa đã hát ru con bên vành nôi những câu ca dao bằng tiếng Việt? Nói và viết tiếng Việt chuẩn không chỉ là kỹ năng giao tiếp, mà còn là có khả năng học được cách sống hợp đạo lý của người Việt Nam, giữ được tính dân tộc của mình. Sử dụng tiếng Việt kém quá thì khó lòng giữ được bản sắc văn hóa của quê hương. Không thể không dạy và học tiếng Việt cho thật đàng hoàng, tới nơi tới chốn.

Chúng ta sẽ cùng nhau đi qua những điểm cơ bản và quan trọng về Nhân sinh quan và Tiếng Việt trong cuốn sách này.

Như các bạn thấy trên Mục lục, tôi chỉ để tên những chủ đề lớn để tiện theo dõi. Và như những cuốn sách bình thường khác, cuốn sách này cũng sẽ được đọc từ trước ra sau. Tuy nhiên, vì mỗi phần được viết đầy đủ thành những đoạn riêng nên nếu muốn, các bạn có thể đọc theo thứ tự nào tùy ý.

Khi bạn cầm trên tay cuốn sách thì có nghĩa là những suy tư của tôi cuối cùng đã đến được với người mà tôi muốn chia sẻ. Chân thành cảm ơn bạn đã đoái hoài. Dù bên ngoài bây giờ là nắng sớm hay mưa chiều thì cũng chúc bạn tìm thấy được nhiều niềm vui khi đọc nó…

Hoàng Mạnh Hải