Phút Giây Huyền Diệu (Tiểu luận & bút ký về nghề văn)

Đến nay, sau hơn 30 năm làm quen với tiểu luận văn học và bền bỉ gắn bó với nó, song song với bề dày của thành tựu sáng tác, lần này nhà văn Ma Văn Kháng lại cống hiến cho người đọc một áng văn đặc sắc.

Đó là tập tiểu luận và bút ký về nghề văn, như ông đã tự xác định nó về mặt thể tài.Tập sách đã là một sự bổ sung cần thiết, một ghi chú bên lề những trang sáng tác của ông, đáp ứng sự chờ đợi của đông đảo bạn đọc.

Nếu như ở tuổi ngoài 70, Ma Văn Kháng cho in tập Hồi ký - tự truyện Năm tháng nhọc nhằn, năm tháng nhớ thương, trong đó ông ít nhiều đã tham khảo cách viết tự truyện của J.J.Rútxô trong Những lời bộc bạch (1782- 1789) và hồi ký văn học của các nhà văn đàn anh nước ta xuất bản trước đó, đặng kịp thời ghi lại một cách trung thực qua hồi ức về cả chặng đường dài kể từ lúc ấp ủ nuôi mộng viết văn, với may mắn có được chút xíu năng khiếu Trời cho. Qua các giai đoạn chìm nổi của cuộc đời nơi thị thành, miền núi, miền xuôi, ông đã có được kha khá tác phẩm cùng hoạt động văn chương, báo chí, xuất bản có ích cho xã hội, được bạn đọc chú ý. Đan xen và rải rác trong thiên hồi ký - tự truyện này cũng đã xuất hiện những trang suy nghĩ về nghề văn qua quan sát đồng nghiệp và tự nghiệm nơi mình. Đó có thể xem là những bài học nằm lòng, đánh đổi bằng sự dấn thân quyết liệt với sứ mệnh cầm bút, để không bao giờ từ bỏ cái mục đích thánh thiện và cao quý của mình, của công việc cùng là sự hoàn thiện nghệ thuật văn xuôi.

Thì nay, với tập tiểu luận và bút ký riêng cho nghề văn này, cái Tôi của nhà văn chuyên nghiệp Ma Văn Kháng lại hiện ra với những lời bình giải, đúc kết khiêm cung mà thâm trầm, bằng tất cả sự thấm thía của kinh lịch và từng trải, đối với công việc nhọc nhằn, khổ ải như sáng tạo văn chương. Ông cũng thiết tha bày tỏ về niềm đam mê và sức mạnh siêu thường nơi văn nghệ sĩ chân chính; lòng tin về một xã hội lành mạnh với những bạn nghề thân thiết, chia sẻ mọi nỗi buồn vui, với các lớp công chúng tiếp nhận và giới phê bình chuyên nghiệp được xem như những người bạn đồng hành, tri âm , tri kỷ...

PGS. TS. Nguyễn Ngọc Thiện