Đã gọi là tác phẩm kinh điển thì đây không thể là một tác phẩm tồi được. Truyện kể về quá trình đấu tranh nội tâm của nhân vật chính sau một vụ vô ý giết người do hoàn cảnh đưa đẩy. Anh vốn không hề có chủ đích như nhưng do hoàn cảnh nghèo khổ cộng với tư tưởng:"Nếu người không chết thì ta chết"nên đã vô tình gây ra cái chết cho hai người đàn bà. Những tưởng như vậy là xong nhưng không anh phải đối diện với toàn án lương tâm cùng với ánh nhìn của toàn xã hội. Vậy giữa sống thanh thản trong tù và sống cắn rứt thì anh sẽ chọn cái gì? Đây giống như một câu hỏi mà tác giả muốn đặt ra cho chúng ta và quả thật chẳng ai có thể sống thoải mái khi cứ phải trốn tránh cả. Truyện mang tính nhân văn và đề cao tinh thần trách nhiệm của mỗi người.

Tội ác và hình phạt là cuốn tiểu thuyết hoàn chỉnh và hay nhất của toàn bộ hệ thống tác phẩm Dostoevsky, là một trong những tác phẩm có nội dung bi thảm nhất của nền văn học nhân loại. Với tấm lòng nhân đạo vô bờ bến, tác giả đã dựng lên một bức tranh ảm đạm về số phận bế tắc của lớp người dưới đáy xã hội Nga, nhất là tầng lớp trẻ trong trắng, nhiều khát vọng. Tác phẩm còn là lời tố cáo mãnh liệt tầng lớp tư sản hãnh tiến, giẫm đạp lên đạo đức, nhân phẩm, tài năng[2].

Nội dung sâu sắc như trên được chuyển tải bằng nghệ thuật phân tích tâm lý sâu sắc, tinh tế đến mức kì diệu đào đến tận đáy sâu tâm hồn nhân vật, tới cả đường gân thớ thịt dưới làn da con người; bằng sự đan xen giữa tuyến cốt truyện trung tâm "tội ác và trừng phạt" với một số tuyến độc lập khác, như tuyến cốt truyện gia đình Marmêlađôp, tuyến cốt truyện Đunhia... Chính trong quan hệ đối chiếu đó mà chiều sâu xã hội cùng những tâm tư phức tạp của con người có điều kiện được bộc lộ một cách chân thật.